Een ander land, andere gebruiken, een andere keuken; aan de Costa del Sol is daar niets van te merken. De openingstijden van de restaurants in de badplaatsen zijn aangepast aan de wensen van de toeristen, de menukaart eveneens. Vaak is het enige Spaanse gerecht dat je op de menukaart tegenkomt de paella en dat rijstgerecht is dan doorgaans van erbarmelijk slechte kwaliteit. Wie in de toeristische plaatsen geen prijs stelt op een vage internationale keuken, pizza, hamburgers of – erger nog – Hollandse, Britse of Duitse gerechten, moet op zoek naar de restaurants waar de Spanjaarden zelf eten. Op de entourage stellen ze vaak minder prijs, dus laat u niet afschrikken door sfeerloze eethuisjes met hard neonlicht, kale muren, plastic stoelen en plastic borden. Het eten komt in zulke gelegenheden op de eerste plaats; de gerechten zijn vers, goed en voordelig. De sfeer is ongedwongen; etiquette onbekend. Men geneert zich niet om vis en kip met de handen te eten en op de tafels een chaos van etensresten en verfrommelde servetten achter te laten. Rond de middag en laat in de avond puilen zulke ogenschijnlijk sfeerloze restaurants uit.
In dit artikel:
Dit is de belangrijkste maaltijd van de dag
Niet het avondeten (cena) maar de lunch (almuerza) is de belangrijkste maaltijd van de dag. Tussen half twee en vier uur wordt er getafeld. De avondmaaltijd wordt vaak laat in de avond (na 21 uur) genuttigd. De middag- en avondmaaltijd verschillen niet wezenlijk van elkaar: het zijn uitgebreide menu’s van drie of vier gangen. Soep of salade vormen het voorgerecht (primero), gevolgd door een vleesschotel of vis als hoofdgerecht (segundo), vergezeld van één of meer bijgerechten (groente, frites, aardappelen, rijst). Ten slotte volgt het nagerecht (postre). Het nationale dessert, flan (puddinkje), ondervindt concurrentie van taarten en ijscoupes of wordt vervangen door vers fruit.
Restaurants
Goede en sfeervolle restaurants met trendy of klassieke interieurs en een Spaanse keuken vind je vooral in de grote steden. Ze zijn ingedeeld in klassen, aangeduid met 1 tot 5 vorken, vergelijkbaar met de sterrenkwalificatie van hotels in Spanje. De kwalificatie zegt vaak meer over de entourage en de prijzen dan over de kwaliteit. Vier of vijf vorken betekent dus nog lang niet dat je er goed kunt eten.
De meeste restaurants en eethuisjes serveren ’s middags een dagmenu (menu del dia of menu de la casa), dat vaak voordelig en goed is. Een glas huiswijn (of een ander drankje) is meestal bij het menu inbegrepen. Dat kan een fruitige, maar zoetige rode dessertwijn uit Málaga zijn, maar ook een frisse, droge rode of witte wijn uit de omgeving van Ronda. Echte kwaliteitswijnen komen uit andere Spaanse regio’s, niet uit Andalusië. In het zuiden is men gespecialiseerd in sherry en manzanillo.
Typische Andalusisch gerechten
Een typisch en lekker Andalusisch gerecht is gazpacho Andaluz. Het wordt meestal omschreven als een koude soep van gepureerde en gezeefde tomaten, ui, knoflook, paprika en komkommer, olijfolie, wijn en azijn. Gazpacho wordt niet gekookt, maar koud geserveerd eventueel met croutons. De gazpacho is een voorgerecht, maar staat soms ook op de kaart met tapas. De waterige tomatensoep die in toeristenplaatsen vaak wordt aangeboden, heeft niets met gazpacho te maken en smaakt zo slecht als hij eruitziet.
De tortilla español is in het hele land populair. Het is een flinke omelet met aardappelen die als lichte, maar de maag vullende maaltijd gegeten kan worden, maar ook als tapa wordt geserveerd. Er zijn ook varianten met ham, tonijn of juist zonder vulling.
De beroemde paella is in toeristische oorden verworden tot een kleffe hap rijst met doperwtjes, stukjes kip of vis en een enkel garnaaltje. Er worden zelfs hoe langer hoe meer kant-en-klaar-paella’s aanbevolen, uit de diepvries, in de magnetron, op uw tafel. Paella maak je niet snel klaar. In goede restaurants en eethuisjes vind je het af en toe als specialiteit van de dag of moet je het van tevoren bestellen – alleen dan, als de paella vers is klaargemaakt, kun je misschien van een goede paella genieten. Van origine betreft het een goedgevulde rijstschotel, geel gekleurd met saffraan en bereid met verschillende soorten vis, garnalen, mosselen en andere schelpdieren en groenten.
Een goede Andalusische keuken speelt in op de seizoenen en het regionale aanbod; als er aubergines verkrijgbaar zijn worden er gerechten met aubergines gemaakt, is het aspergetijd eet je asperges; groene wel te verstaan. In Granada en Córdoba, uren van de kust verwijderd, moet je geen garnalen willen eten, maar rabo de toro (ossenstaartragout) proberen.
Dat je aan de kust bent, betekent nog niet dat je overal verse vis en schelpdieren kunt krijgen. De beste kans heb je aan de Costa de la Luz waar nog vissersplaatsjes met vissersvloten zijn te vinden. De vangst – of in ieder geval een deel – gaat direct naar de plaatselijke horeca en markt. Ook de marisquerías (visrestaurants) in Sevilla, Sanlúcar, Cádiz en Málaga zijn doorgaans goede adressen. En in de Alpujarras vraag je naar de jamón serrano, ‘ham uit de bergen’ die in heel Spanje bekend is. Het gaat om gepekelde en daarna gedroogde hammen, die soms langer dan een jaar in speciale ruimtes hangen te drogen. De hammen worden in hun geheel opgehangen in de cafés, en in een speciale klem geplaatst om te worden aangesneden. Er zijn verschillende lokale varianten, maar jamón serrano is een van de beste; volgens kenners alleen overtroffen door de Pata Negra uit de provincie Huelva.